“Bir gün geç ve bir dolar eksik” şeklindeki Amerikan deyişine benzer biçimde Cumhuriyetimizin 90. yıl dönümüne denk gelen 29 Ekim tarihinde asrın rüyası olarak tarif edilen Marmaray’ımız görkemli bir törenle hizmete girdi. Öngörülenden 4-5 yıl gecikmeli olarak ve Tuzla ile Halkalı arasındaki bağlantı istasyonları eksiği ile açılmış olduğundan yazımın başındaki “Bir gün geç ve bir dolar eksik” benzetmesini yaptım. Haftalardır yapılan abartılı tantanası ile 29 Ekim Cumhuriyet kutlamalarını bile gölgede bırakacak şekilde birinci haber olarak medyada yer alan bu olayı ve eseri bloğuma almadan edemezdim. Bu sebeple fazla da geciktirmeden hizmete girişinin 3. günü olan 31 Ekimi -gördüklerimi, yaşadıklarımı ve hissettiklerimi bloguma aktarmak üzere-bu eseri görmeye ayırdım.
Bakırköy, Osmaniye mahallesindeki evimizden bilindik yollardan giderek (Metro+ tramvay) Sirkeciye geldim. İstikamet işaretlerinin yardımı ile zaten yabancısı olmadığım Cağaloğlunda Marmaray istasyonunu bulmam zor olmadı. Asrın aletine binmek üzere istasyona yöneldiğimde girişe kırmızı bir bant çekildiğini gördüm. Görevlilerle konuştuğumda bu istasyonun bir süre devre dışı olduğunu ancak Yeni kapı istasyonunu kullanabileceğim bilgisini bana verdiler. İçimden “Dakika bir gol bir” diyerek Yenikapı yerine kendimi yokuş aşağı bırakarak Sirkeci iskelesinden alıştığımız usulde vapurla Üsküdar’a geçtim.
Şimdilik güzergah olarak Ayrılık çeşme-Üsküdar-Sirkeci-Yenikapı-Kazlıçeşme hattında çalışacak olan metroya Üsküdar istasyonundan bindim.Çok kısa süren bir yolculuktan sonra ( 6-7 dakika) Yeni kapıda indim. Burası sadece bir istasyon değil metro inşaatının gecikmesine yol açan kazı çalışmalarının en yoğun olarak gerçekleştirildiği alan olarak hafızalarda yer aldı. İstasyonun mimarisine de bu tarihsel geçmiş dahil edilmiş sanki. Burada 8500 yıllık tarihe ışık tutan buluntulardan bir bölümünün sergilendiğini hatırlatmakta yarar var diye düşünüyorum.
Şimdilik Avrupa yakasındaki ilk istasyon olan Kazlı çeşmeyi metronun artık yeryüzüne çıktığı yer olarak da anlatabiliriz. Marmarayı kullanmak isteyenlere daha rahat binmeleri açısından bu istasyonu kullanmalarını önerebilirim. Bu istasyonda inip de şöyle bir etrafınıza baktığınızda İstanbul’un silüetine son darbeyi indiren meşhur 16/9 adlı gökdelenler hemen gözünüze batıyor. Gariban bir sanatçının heykelini ucube diyerek yıktıran başbakanımızın ucubenin adeta allahı olan bu yapıların sahiplerine – biraz dişli olsalar gerek- sadece küsmekle yetindiğini herkes hatırlamaktadır. Neyse tekrar Marmaray’a dönecek olursak artık gözlerimiz ve yüreğimiz en az iki sene daha süreceği ifade edilen diğer istasyon bağlantılarının gerçekleşmesini bekleyecek. Birçok eksiklik ve eleştirilere rağmen ortaya çıkan eser benim hoşuma gitti. Geçtiğimiz yıllarda oralarda bulunan çocuklarımızı ziyaret için gittiğimiz Hollanda, İsviçre ve özellikle de Çin’in Şangay şehrindeki metro sistemlerini görünce ülkemiz için çok gecikmiş bile olduğunu söyleyebilirim.
Tabi televizyonlardaki abartılı açılış törenlerine bakınca seçim malzemesi olarak siyasilerin bunu sonuna kadar kullanmalarına da şaşmamak gerekir.”Katibim” türküsünün fon müziği eşliğinde Belediye başkanından, bakanına, başbakandan cumhurbaşkanına yerli yabancı birçok davetlinin nutukları nihayetinde diyanet işlerin başkanının da duası ile açılış kurdelesi kesildi. Aslında çok nahif bir müzik olan katibim ile başlayan seromoniyi bana göre cumhuriyet marşı (!0. yıl marşı) ile bitirmek çok daha hoş olurdu. Fakat biliyoruz ki ne hikmetse bizim hükümet erkanımız – içinde büyük komutan ve türklük sözcükleri geçtiğinden olacak- bu marşı pek sevemedi.
Her şey bir yana bu fotoğrafta benim bir türlü alışamadığım bir görüntüyü sizinle paylaşmadan yazımı sonlandırmak istemiyorum. Cumhurbaşkanımız açılış törenindeki konuşmasında başbakanla ortak bir kurgu ve anlayış içinde Marmarayın 15 Kasıma kadar ücretsiz sefer yapacağını müjdeledi. İşte o zaman benim için işin bütün büyüsü bozuldu. Ben ki özel aracım olmadığından sürekli toplu taşıma araçlarını kullandığım ve de hatta bu yazıyı yazdığım gün bu bedavacılıktan yararlanmış olmama rağmen yine de bu durum bana çok ters geldi. ”Her hizmetin bir bedeli olmalı, benim aldığım hizmetin parasını niye başkaları ödesin? Ya da başkalarının aldığı hizmetin parasını niye ben ödeyeyim? Kimin malı ile kime ikram yapılıyor? Sadece bayram günü olsa neyse, nerede ise 20 güne yakın bir taşımacılığın maliyetini kim yükleniyor? Bol keseden ikramda bulunan yöneticilerimiz acaba kendi otobüsleri ya da taşıma araçları olsa bu kadar cömert davranabilir mi? madem bir iyilik yapılacak bu kaynak sosyal sorumluluk projeleri için kullanılamaz mı?” gibi yüzlerce soru kafamın içinde cevapsız olarak dolaştı durdu…
Bizim gibi gidip görme imkanı olmayanlar için gayet kapsamlı ve bilgilendirici bir yazı olmuş.. Teşekkür ederiz..
Bu arada Şangay metro sistemi ile karşılaştırılabilmesi için bizimkinin daha kırk fırın ekmek yemesi lazım maalesef..
Bu arada Bab-ıali yokuşundan artık arabalar geçemiyor mu?
Takdir ve teşekkürleriniz bizleri yüreklendiriyor. Ülkemizdeki metronun hedefleri ve reklamların daha çok dış dünyada metro ile hiç tanışmamış olanları etkilemeye dönük olduğu kanaatindeyim. Yoksa inşaatına İstanbul metrosu ile hemen hemen aynı yıllarda başlanan Şangay metrosunun geldiği durumu kıyaslamak ne mümkün. Babı Ali yokuşuna gelince yazıdaki istasyon resminin yanında görüleceği gibi bir şeritlik ve tek yön de olsa araç çıkışı var sanırım.
Necmi Bey,
Yazinizda ucubenin Allahi ifadesini kullanmissiniz, hatirlarsiniz RTE gecen secim doneminde Kilicdaroglu’na “statukonun allahi” mevzusundan dolayi cok siddetli tepki gostermisti, basiniz yanmasin sonra..
Bizim benzetmelerimiz kişilerle ve kişiliklerle ilgili değil, ortadaki nesne ile ilgilidir. Herhangi bir yapı için herkesin farklı benzetmelerde bulunmasından doğal bir şeyin olmaması gerekir. Konuya bu noktadan yaklaşınca bir sorun olmayacağını düşünüyorum. Ama burası Türkiye belli mi olur?